Anouk Fens is de voedingsdeskundige van de dieren in DierenPark Amersfoort. Aan de hand van wat de dieren in de natuur eten, stelt zij een dieet op dat aansluit bij de behoeften van dieren. Hier is onderzoek voor nodig. Anouk heeft een bijzonder en vrijwel uniek beroep. Er zijn slechts twee voedingsdeskundigen werkzaam in Nederlandse dierentuinen.
Een samengesteld dieet
In principe stopt een dier met eten wanneer het verzadigd is, net zoals jij en ik. Als jij vol zit, eet je ook niet meer, anders word je misselijk. Met het samengesteld dieet zorg ik ervoor dat elk dier voldoende eiwitten, vezels, vitamines en dergelijke binnenkrijgt.
Ik reken uit hoeveel en welk voedsel een individueel dier nodig heeft. Een man heeft bijvoorbeeld meer nodig dan een vrouwtje, en een groeiend jong heeft ook andere behoeften. Vervolgens bereken ik hoeveel voedsel de hele groep nodig heeft. Maar in de dierenwereld heb je te maken met hiërarchie en dominantie. Dan kan een mannetje dat hoger in de rang staat het lekkerste voedsel ‘afpakken’ en hebben andere dieren misschien niet genoeg. Door de groep ruim voldoende te voeren, zonder dat ze zich kunnen overeten, probeer ik dit soort uitdagingen de baas te zijn.
Daarnaast hebben wij ook trucjes om te voorkomen dat het lekkerste eten wordt weggekaapt. Dan kiezen wij ervoor om tijdens een voedermoment alleen wortels of enkel courgettes te voeren, in plaats van een heerlijke groentemix.
Meten is weten
En al het eten, komt er uiteindelijk ook weer uit. Maar net zoals mensen, worden dieren ook wel eens ziek. Wij observeren en meten de gezondheid, aan de hand van ontlasting van de dieren, continu. In een vorige blog beschreef dierenarts Chrispijn hoe hij te werk gaat als een dier ziek is en de ontlasting er niet goed uitziet. Wanneer een klinische oorzaak uitgesloten is, kijk ik mee. Dan is niet een bacterie of parasiet de boosdoener, maar is er een kans dat voeding de oorzaak is van de diarree of de te harde ontlasting.
Er zijn scores die de gezondheid van het dier aangeven. Wij werken met een body condition score, oftewel lichaamsconditiescore. Dit is een methode om aan te bepalen in welke conditie het dier verkeert. Score 1 is te dun, 3 ideaal en 5 is te dik. Een soortgelijk scoringssysteem bestaat er ook voor mest, oftewel poep. Voor verschillende diersoorten zijn er scorekaarten ontwikkeld waarbij je de mest van een individueel dier aan de hand van foto’s en een omschrijving kunt beoordelen. Bij score 1 spreken we van zware diarree en is de mest dus te dun, bij 3 is deze ideaal en bij 5 te hard.
Te dunne ontlasting kan veroorzaakt worden door een onjuist voedingspatroon. Mogelijk kunnen wij overstappen op een meer vezelrijke brok, een ander fruitsoort aanbieden of meer groenten toevoegen aan het dieet. Daar maak ik een overwogen keuze in en wij houden in de gaten hoe de gezondheid van het dier vervolgens verloopt. Het lastige is dat ongezonde ontlasting niet altijd een voedingsoorzaak heeft. Er zijn meerdere factoren die tot een oorzaak kunnen leiden, zoals bijvoorbeeld stress. Het is dus best complex.
Trends
En het wordt nog ingewikkelder. Wij, mensen, kennen veel trends en ontwikkelingen in onze eigen voeding. In de diervoeding is dat niet anders. Wij weten ondertussen bijvoorbeeld dat fruiteters, zoals chimpansees, sommige beren en vleermuissoorten, vaak ‘fout’ gevoerd werden. Er werd vaak een fruitrijk dieet aangeboden, maar onderzoek wees uit dat de samenstelling van de vruchten in het wild, niet geheel overeenkomt met het fruit dat aangekocht werd. Chimpansees eten in de natuur veel vijgen en andere natuurlijke vruchten. In dierentuinen kregen zij voornamelijk bananen, sinaasappels en peren. Deze fruitsoorten bevatten veel meer suikers.
Door wetenschappelijk onderzoek weten wij dat groenten een betere vervanging zijn en qua samenstelling beter overeenkomen met wilde vruchten. Door onderzoek komen we dus soms achter verbeterpunten. Wanneer de vacht meer gaat glimmen of dieren krijgen ineens weer jongen, weet je dat je op de goede weg zit. Voeding is heel belangrijk voor het welzijn en de gezondheid van dieren. Maar je hebt wel de kennis en ervaring nodig.
Nieuwe Dierkeuken
Voeding is een groot en belangrijk onderdeel van het verzorgen van dieren. Alle maatlijden en lekkernijen voor onze dieren worden bereid in de voederkeuken. Later dit jaar opent DierenPark Amersfoort de nieuwe Dierkeuken. Deze keuken kunnen de bezoekers binnenlopen om meer te weten te komen over de voeding die voor de dierbewoners wordt bereid. Van het snijden van het vlees tot het afwegen van de groenten. Bezoekers nemen een kijkje achter de schermen zodat zij alles ontdekken over wat er op het menu van onze dieren staat.
Kom je ook poep-pluizen?
Voeding en poep zijn nauw met elkaar verbonden. Wil jij hier meer over te weten komen? Kom dan naar Poep & ZOO in de meivakantie! Stap in de poep-wereld van de dieren. Leer, voel en ruik álles over dierenpoep, dus houd al je zintuigen (en vooral je neus) paraat. Tijdens Poep & ZOO leer je een hoop over de grote boodschap van dieren én jezelf. Hoe gezond is stront?