Christel Broekman is dierverzorger in DierenPark Amersfoort. Zij verzorgt onder andere de flamingo’s, ringstaartmaki’s en reptielen, maar is vooral te vinden in het nachtdierenhuis. Dat is waar haar expertise ligt én het is ook nog eens haar lievelingsplek.
Gemixt en gemengd
De Nacht is een van de mixed exhibits van DierenPark Amersfoort. Gelijk bij binnenkomst waan je je in het donkere, tropische leefgebied van elf verschillende diersoorten. Een mixed exhibit is een verblijf waarin verschillende soorten dieren met elkaar leven. In De Nacht kun je onder andere nachtaapjes, buidelkonijnen en votsotsa’s bewonderen. En als je goed kijkt, spot je misschien wel één van de luiaards in de bomen. Laat wel je ogen wennen aan het donker als je binnenkomt. Als je daar even de tijd voor neemt, zul je merken dat je steeds meer dieren waarneemt. Dat weet ik uit ervaring, want voor ons gaat de verzorging de hele dag door, ook in het donker. De hoofdcontroles, om het welzijn van de dieren te observeren, doen wij natuurlijk wel vroeg in de ochtend, als het nog licht is.
DierenPark Amersfoort heeft meerdere mixed exhibits, met verschillende thema’s. Meestal gaat het om soorten die elkaar ook tegenkomen in hun oorspronkelijk leefgebied, maar dat hoeft zeker niet de enige overeenkomst te zijn. De samenhang kan bijvoorbeeld ook zitten in het type leefomgeving, klimaat of dier. Elk individueel dier is weer anders, daarmee zijn de dieren soms de ideale ‘verrijking’ voor elkaar. Kortom: er zijn verschillende logische redenen om verschillende diersoorten bij elkaar te huisvesten.
Samenstelling
In de Nacht vind je verschillende aparte verblijven, die gescheiden worden door schuifdeuren en glazen wanden. Dit betekent dat niet alle elf diersoorten in dezelfde ruimte leven, maar dat er verschillende samenstellingen zijn. Zo leven de plompe lori’s bij de votsotsa’s en de galago’s, zijn de doeroecoeli’s samen met de luiaards en de buidelkonijnen en vind je in een ander gedeelte de luiaards met de azara agouti’s.
Deze samenstelling is een bewuste keuze: de plompe lori’s hebben bijvoorbeeld gifklieren onder hun ellebogen en de galago’s zijn erg kwetsbaar. Daarom leven zij samen in een afgebakend verblijf en zijn zij voor bezoekers door glas te bewonderen. De agouti’s en buidelkonijnen zitten juist gescheiden van elkaar. Als zij samen in een ruimte zouden leven, zou dat voor conflicten kunnen zorgen en dus stress kunnen opleveren bij de dieren. Dat willen we uiteraard vermijden.
In het wild is de samenstelling van de diersoorten in de Nacht minder vanzelfsprekend. De luiaard komt oorspronkelijk uit Midden- en Zuid-Amerika, het nachtaapje heeft zijn roots in Azië en het buidelkonijn leeft in Australië. In DierenPark Amersfoort vind je deze dieren wel op één plek. In de keuze voor de samenstelling van deze dieren worden verschillende aspecten meegewogen: deze dieren zijn bijvoorbeeld nachtactief en hun gedrag en voeding passen bij elkaar.
Een oogje in het zeil
Een mixed exhibit is wel veel complexer om te beheren dan een verblijf dat in het teken staat van één diersoort. In een groot verblijf is het voor de dierverzorger moeilijker om alle dieren in de gaten te houden. Hoe gaat het met elk individu, hoe reageren de dieren op elkaar, eet elk dier wel genoeg, eten zij niet stiekem elkaars voedsel op? In de Nacht leeft de luiaard hoog in de bomen, terwijl het buidelkonijn juist laag op de grond blijft. Dat heeft invloed op de manier waarop je de verschillende diersoorten verzorgt. Zijn de behoeftes van de ene soort niet tegenstrijdig met die van de andere soort? Het zijn maar een paar voorbeelden, maar je begrijpt wel: er komt heel wat kijken bij het werken met zo’n gemengde samenstelling. Het managen van een mixed exhibit is dynamisch. Samen met mijn collega’s let ik erop dat elk dier de juiste hoeveelheid voedsel eet en dat er geen onderlinge spanningen ontstaan. Ontzettend interessant natuurlijk.
Interactie
De nachtdieren komen elkaar regelmatig tegen, maar meestal merken zij elkaar niet eens op. Toch zien wij af en toe interactie tussen verschillende diersoorten. Zo eten de luiaards en doeroecoeli’s uit dezelfde voerbakken. De nachtaapjes gaan dan gerust naast een luiaard zitten om samen de andijvie en brokken op te peuzelen.
Ook de galago’s en de plompe lori’s delen hun voedsel. De galago’s zijn vele malen sneller én dominanter dan de lori’s. Zij zorgen er dan ook voor dat zij als eerste bij hun maaltijd zijn. Daarom zijn er verschillende plekken waar zij kunnen eten, zo is er voldoende nectar en gom voor beide soorten. Ik kan me ook nog goed een wisselwerking herinneren tussen jonge doeroecoeli’s en één van onze luiaards, een paar jaar geleden. De jongen vonden de luiaard maar wat interessant. Toen het dier richting de kleine doeroecoeli’s klom, wisten de nachtaapjes hier wel raad mee. Zij zochten direct toenadering tot de luiaard en begonnen hem te onderzoeken. Met hun handjes voelden zij aan de harde vacht van de luiaard en inspecteerden zij deze bijzondere dierbewoner. De luiaard keek er overigens niet van op en zette zijn tocht rustig voort.
Bijzondere bewoner
De plompe lori is overigens een hele bijzondere bewoner van De Nacht. Dit nachtaapje komt nauwelijks op de grond, behalve als er gevaar dreigt. Het is soms even goed zoeken in de bomen, maar het is een heel bijzonder dier om te bewonderen. Deze giftige nachtaapjes worden in het wild bedreigd, omdat zij worden gevangen en verkocht voor de traditionele geneeskunde, als vermaak voor toeristen of zelfs als huisdier. Ook worden er veel bomen gekapt in het woud waar zij leven. Daarom zet het Wildlife Fund zich in voor het voortbestaan van de plompe lori en andere nachtdieren.
