Tickets Tot € 5,- korting
Tickets Tot € 5,- korting

Jaar van de otter

2021 is uitgeroepen tot het ‘Jaar van de Otter’. 26 mei is zelfs de ‘Internationale Dag van de otter’. In DierenPark Amersfoort leeft de Aziatische kleinklauwotter, maar wat veel mensen niet weten is dat er ook in de Nederlandse natuur een ottersoort voorkomt; de Europese otter.

Elze Polman - Zoogdiervereniging

Bioloog Elze Polman is werkzaam voor de Zoogdiervereniging van Nederland. CaLutra, de otter- en beverwerkgroep van deze vereniging, zorgt ervoor dat de otter dit hele jaar in het zonnetje staat. Deze werkgroep zet zich in voor de Europese otter en het leefgebied van deze soort in Nederland en België. Dit jaar organiseren zij allerlei activiteiten op het gebied van monitoring, oplossingen en voorlichting.

 

De Europese otter is in 2002 weer geherintroduceerd in Nederland

Meer otters

Laat ik positief beginnen: het gaat beter met de otter in Nederland. In 1988 werd de laatste otter hoogstwaarschijnlijk aangereden. Het aantal Europese otters was in de jaren daarvoor flink achteruit gegaan in ons land. Door versnippering van hun leefgebied, wegverkeer en vervuild water door giftige stoffen. Eind vorige eeuw is er hard gewerkt om betere leefgebieden voor de otters te creëren. Ja, er is veel gebouwd in Nederland, waardoor gebieden nog meer versnipperd raakten, maar er waren ook positieve ingrepen. Zo is de waterkwaliteit de afgelopen jaren imposant verbeterd – de otter is dol op water – en zijn er natuurgebieden die zicht goed herstellen. Bijvoorbeeld het Nationaal Park Weerribben Wieden. Hier werd de soort in 2002 dan ook weer geherintroduceerd. En met succes. Wij zien zelfs dat de groep otters zich vanuit dit gebied heeft verspreid naar de Nieuwkoopse Plassen. Die liggen helemaal aan de andere kant van Nederland.

Nog lang niet

Toen begin deze eeuw de eerste otters werden geïntroduceerd, werden er vier doelen opgesteld:

  1. Een minimale populatiegroei van 400 otters
  2. Een verspreiding van minimaal 187 ‘hokken’ (10 bij 10 kilometer)
  3. Een goede kwaliteit van de leefgebieden
  4. Een goed toekomstperspectief
Europese-otter-©-Sander-van-der-Wel
De Europese otter is bedreigd in Nederland © Sander van der Wel

Inmiddels zijn er weer 450 otters in Nederland te vinden, maar de andere doelen… die zijn helaas nog niet gehaald. Hier zijn verschillende redenen voor. Zo zijn veel waterrijke natuurgebieden nog altijd te versnipperd door bebouwing en wegverkeer. We kunnen de otters helpen door veilige passages onder wegen te maken, zodat zij veilig kunnen oversteken. Een gezonde visstand helpt ook mee aan een betere leefomgeving van de dieren.

Speels

Ik heb een groot hart voor alle dieren en de natuur, maar de otter is toch wel een van mijn favoriete diersoorten. De soort is ontzettend speels en heel nieuwsgierig. Een heel interessant dier!

Saskia Visser - DierenPark Amersfoort

Dat geldt zeker ook voor de Aziatische kleinklauwotter die in DierenPark Amersfoort leeft. Saskia Visser is Eerste Medewerker Dierverzorging. In die rol is zij verantwoordelijk voor de dagelijkse verzorging van een groot aantal soorten en het aanspreekpunt van de dierverzorgers die deze dieren verzorgen. De otters is een van haar favoriete soorten.

Mijn werk is heel enerverend, zeker met de verzorging van de vier Aziatische kleinklauwotters. In ons park leven vier mannen die nooit lang stil zitten. Nieuwsgierig houden zij in de gaten wat er allemaal gebeurt. De otters zijn heel nieuwsgierig naar ons, de verzorgers, maar ook naar de bezoekers toe. Met hun gepiep en hun tomeloze energie zijn zij echte blikvangers bij de entree. Zwemmend door het water, klauterend over de keien, spelend met steentjes: de otters zijn altijd bezig. Omdat deze dieren erg slim zijn, proberen wij hen flink uit te dagen. Bijvoorbeeld door op verschillende manieren eten te geven. Zo moeten de otters hun best doen om vis uit een ijsblok te krijgen, gaan zij op zoek naar eten in bamboekokers en verstoppen wij garnaaltjes in slakkenhuizen.

Aziatische kleinklauwotter in DierenPark Amersfoort

Jagers

In ons park leven vier mannen die het goed met elkaar kunnen vinden. Je ziet hen bijna altijd samen spelen. Als zij even uitrusten dan doen zij dat het liefst ook gezellig bij elkaar. De dieren vallen ook op door hun harde gepiep, zij kunnen wel twaalf verschillende geluiden maken. Soms gaat dat piepen over in krijsen, dan hebben de heren honger! Otters houden van insecten en slakken, maar zijn het meest dol op vis en schelpdieren. De kleinklauwotters kunnen heel goed voelen met hun voorpoten. In donker en troebel water vinden zij op deze manier met gemak voedsel. Het zijn dan ook goede jagers. Net als de Europese otter, is deze soort dus ook vaak het water te vinden. Het zwemmen gaat de kleinklauwotter echter wel wat moeilijker af. Dat komt omdat zij maar gedeeltelijk zwemvliezen tussen hun tenen hebben.

De Aziatische kleinklauwotter is vaak in het water te vinden

Hulp

Het is natuurlijk heel fijn dat het met de Europese soort beter gaat in Nederland, maar de Aziatische otter kan ook wel wat hulp gebruiken. Dit dier komt van oorsprong voor in zoetwatergebieden in India, China en Zuidoost-Azië. Daar wordt hun leefgebied steeds kleiner door vervuiling van het water, maar ook door jacht. Lokale vissers zien de ‘otters’ als concurrenten. Er wordt op de dieren gejaagd en hun organen worden als medicijnen gebruikt in traditionele geneeskunde. Hopelijk is er ook in Azië een Zoogdierenvereniging die zich inzet voor de otter. Het zou mooi zijn als wij in het ‘Jaar van de otter’ ook goed nieuws kunnen brengen over de Aziatische kleinklauwotter.

Help mee!

Ook jij kunt Europese otter helpen. CaLutra geeft je hier tien tips voor:

  1. Word vrijwilliger en spoor ottersporen op. Hiermee wordt de verspreiding duidelijker en kunnen gerichter maatregelen worden genomen. Meld je aan bij de regiocoördinator, die maakt je wegwijs.
  2. Hang een wildcamera op en vind als eerste een otter in jouw omgeving.
  3. Heb je een tuin aan het water in een gebied waar otters voorkomen? Zorg voor een bosje, daar kunnen otters uitrusten. En zorg voor een natuurlijke oever zodat de otters het water uit kunnen (hang daar ook een camera op…).
  4. Misschien werk je bij een gemeente, waterschap, provincie, Rijkswaterstaat of ProRail. Als je weet dat er gaat worden gewerkt aan wegen en bruggen, probeer deze dan ottervriendelijk in te richten met een loopplank. Daarnaast is het belangrijk om watergangen te voorzien van plekken waar otters en andere dieren veilig het water uit kunnen, zoals natuurvriendelijke oevers en bosjes voor dekking.
  5. Vraag bij de gemeente waar je woont, wanneer er wordt gewerkt aan wegen en bruggen,  of er loopplanken of rasters kunnen worden aangebracht tijdens de geplande werkzaamheden.
  6. (Beroeps)vissers kunnen voorkomen dat otters visnetten in zwemmen door het plaatsen van een ‘stopgrid’. Hierdoor kunnen de dieren niet een fuik inzwemmen.
  7. Automobilisten: als je maximaal zestig kilometer per uur rijdt op wegen waar otters kunnen oversteken, dan kun je op tijd remmen. Otters steken vooral over van water naar water. Vaak op de plaats waar het water het dichtst bij de weg is. Maar ook wel eens op andere plaatsen!
  8. De waterkwaliteit blijft verbeteren. Zet je in om dit verder voor elkaar te krijgen, ook voor medicijnresten en andere microverontreinigingen.
  9. Bedenk een nieuw moerasnatuurgebied en bel een natuurorganisatie om samen te regelen dat het er komt, zoals bijvoorbeeld Natuurmonumenten heeft gedaan met de Markerwadden en het WNF/Ark met het Haringvliet. Dit wordt een mooi nieuw otterleefgebied.
  10. Neem contact op met mensen die je kent in Duitsland en vertel waarom de otter zo bijzonder is. Het is voor de otter belangrijk dat de maatregelen die in Nederland zo goed werken ook in Duitsland genomen gaan worden, zodat de otters in het oosten van Duitsland gaan uitwisselen met de otters in Nederland.